باشگاه خبری فراساحل: فعالیت بیمه‌گری چند مؤلفه اولیه دارد. مهم‌ترین پارامترهایی که باید در بازار موجود باشد ظرفیت یا ایجاد توانگری مالی است. قبل ازانجام باید به این بیاندیشیم که آیاتوان انجام آن راداریم یاخیر؟ درحال حاضرظرفیت داخل کشور در زمینه بیمه ‌دریایی محدود است. در دنیا هیچ شرکت بیمه‌گری تمام ریسک‌ها را یک جا متمرکز نمی‌کند. بلکه سعی می‌کند در صورت امکان ریسک را انتقال دهد تا در صورت وقوع اتفاق موجب انحلال و ورشکستگی بیمه‌گر نشود. به همین جهت تمام ریسک‌ها باید سنجیده شود. طبیعتاً در بازار ایران ظرفیت کافی برای پاسخگویی به ریسک‌های دریایی وجود ندارد.پیش ازتحریم تنها بخشی از ریسک‌های دریایی توسط بازارداخلی پوشش داده می‌شد وفعالیت عمده دربازارهای جهانی انجام می‌شد. اماپس از تحریم‌ها و درچند سال اخیر،دولت دراین بخش فعال بوده وبااستفاده ازابزاری به نام بیمه مرکزی که بازوی بیمه‌ای دولت و وزارت اقتصادمحسوب می‌شود، ظرفیتی در بازار داخلی بوجود آورد که جای قدردانی‌دارد. همین شیوه باعث شده تا از صنایع داخلی حمایت شود وعملاً عملیات تجاری وبازرگانی شرکت‌ها درمسائل بیمه‌ای بامشکل چندانی مواجه نشود. اما فراموش نکنیم پشت تحریم بیمه‌ای، ایده‌ای وجود داشته‌ است. بیمه یکی ازمواردی است که می‌تواند کشورهایی را که دارای ناوگان تجاری وترد ددریایی‌هستند، به شدت تحت تأثیر و محدودیت قرار دهد.

درچنین شرایطی عملاً کشورها وقتی تحت فشارقرار می‌گیرند به راحتی به خواسته‌های تحریم‌کنندگان پاسخ مثبت می‌دهند اما خوشبختانه در ایران چنین اتفاقی نیفتاد و با تعامل و حمایتی که توسط دولت انجام شد و اختصاص مبالغی جهت پشتیبانی ازبیمه‌ها، از نظر بیمه‌ای مشکلی بوجود نیامده است. با این توصیف اگرقصد این است که در زمینه بیمه دریایی برنامه‌ریزی درازمدتی داشته باشیم یکی ازمهم‌ترین مسائلی که باید روی آن تمرکز شود ظرفیت‌سازی یا توانگری ایجاد پوشش برای ریسک‌های دریایی است.

اما باید به این سؤال پاسخ لازم داده شود که چرا می‌خواهیم ازبازارداخلی استفاده کنیم وچگونه می‌خواهیم این کار را انجام دهیم؟ باید در راستای سیاست‌های کلی نظام، اقتصاد مقاومتی وخودکفایی اقتصادی همچنین بیمه‌های دریایی هدف‌گذاری کنیم تابه جایی برسیم که حداقل تا یک محدوده زمانی نیاز به کمک خارجی احساس نشود یا اگرهم از بیمه خارجی کمک گرفته می‌شود به گونه‌ای نباشد که در صورت توقف آن، کلیه صنایع تحت فشار قرار گیرند یا منفعل شوند. می‌توان در زمینه تخصصی، عملیاتی همکاری‌هایی با بیمه‌گران خارجی داشت و در صورت نیاز از ظرفیت پشتیبان آنها استفاده کرد کاری که در سطح بین‌الملل هم انجام می‌شود حتی بازارهای خارج ازایران هم ازنظرظرفیت بیمه‌ای خودکفا نیستند.آنها ریسک را در سطوح بین‌الملل پخش می‌کنند. هدف باید این باشد که تا حد امکان از نظر فنی خودکفایی ایجاد شود و به تدریج به سمتی حرکت کنیم که ظرفیت‌های اضافی لازم را از بیرون فراهم کنیم.

تحریم‌ها و بیمه

همان‌گونه که اشاره شد پیش ازاینکه محدودیت‌های تحریم اعمال شود شرکت‌های بیمه درجهت پوشش بیمه‌ای به صورت عام فعالیت می‌کردند و بیمه دریایی هم بخشی ازفعالیت‌های آنها بود اما در خصوص اینکه عملیات بیمه دریایی به چه سبکی یا مدیریت چه شکلی باشد، هیچ کاری صورت نگرفته است. حتی بیمه‌گر‌های داخلی که واردبخش دریا شده‌اند بعضا ازطریق کارگزاران خارجی این کار را انجام داده وهمین بیمه‌گر‌های داخلی دوباره پوشش اتکائی خود را ازیک بیمه‌گر خارجی دریافت کرده‌اند. بنابراین بیمه‌گران داخلی ورود کرده‌اند البته نه به این مفهوم که ریسک را کاملاً شناخته یا اینکه تخصصی به آن پرداخته باشند. در بازار بیمه ایران پس ازموضوع ظرفیت یا توانگری مالی درتمامی ابعاد نکته مهم دیگر شناخت ریسک است.هم اکنون کسانی که می‌توانند در حوزه‌های فراساحل، کشتیرانی و بنادر تجزیه و تحلیل ریسک بیمه‌ای را انجام دهند محدود هستند. در زمینه شناسایی ریسک باید کار تخصصی زیادی انجام شده وافرادی راتربیت کرد که ازمحیط دریا وفعالیت‌های فراساحل کاملاً مطلع باشند.

فقدان کارشناس بیمه دریایی

درحال حاضرکارشناس کافی درزمینه بیمه‌های دریایی نداریم. خوشبختانه پس ازتحریم فعالیت‌های بیمه‌ای شرکت‌های کشتیرانی‌ که با همکاری بیمه‌گرها هم توام بود، باعث شد کشتیرانی‌ها دربخش مدیریت، ارزیابی و رسیدگی به خسارت وارد شوند. کار رسیدگی به خسارات با کارشناسانی که در دفاتر بیمه‌ای شرکت‌های کشتیرانی فعالیت داشتند شروع شد اماآیا این افراد بیمه‌گر بودند؟ آیا از منظر یک بیمه‌گر می‌‌‌‌‌‌توانستند به مسائل دریا نگاه کنند؟البته ابتدای کارمشکلاتی وجود داشت که خوشبختانه این افراد توانستند خیلی سریع جایگاه خود را پیدا کنند وخواسته‌های مالکین کشتی را نه صد در صد اما تا حدی قابل قبول برآورده ‌کنند. در این راستا باید با یک برنامه‌ریزی مدون جوانانی را که مستعد هستند شناسایی و جذب کنیم و برای آنها برنامه‌ریزی آموزشی داشته باشیم. حتی می‌توان با ایجاد دوره‌های خارج ازکشور کاری کرد که این تخصص در کشورایجاد شود تادرآینده شرکت‌های کشتیرانی با مشکلات مشابه مواجه نشوند.